Radyoterapi Nedir?

Radyoterapi tedavisi ışınım onkolojisi uzmanları tarafınca yapılmaktadır. Radyoterapi yüksek enerji dalgalarında oluşan ışınların vücudun bir bölümüne nüfuz etmesi ile gerçekleştirilen bir tedavidir.

 

Radyoterapi ağrısızdır.

Radyoterapi seansının süresi birkaç dakika ile otuz dakika arasında sürebilir. Merkezimizdeki TrueBeam STX teknolojisi ile bu zaman 2-3 dakikaya düşebilmektedir.

Cildin radyoterapiye maruz kalan bölgesi hassaslaşabilir ve rahat tahriş olabilir.

Radyoterapinin yan etkileri genellikle geçicidir ve vücudun tedavi edilen bölgesine bağlı olarak değişmiş olur.

Radyasyon Onkolojisi bölümünde, kanser tedavisinin bir parçası olarak kötü huylu hücrelerin test dibine alınmasında iyonize radyasyonu kullanılmaktadır. Radyasyonu hastalıklı organa en doğru ve müsait şekilde iletebilmek için bu gaye için geliştirilmiş Lineer Hızlandırıcı denilen TrueBeam benzer biçimde cihazlara ihtiyaç vardır. Bu cihazların kullanması ile yüksek dozdaki radyasyonun, çoğunlukla kanserli dokunun yok edilmesi yahut palyasyon sağlanması amacı ile kullanılmasına “radyoterapi” yahut “ışın tedavisi” adı verilir.

 

Radyasyon Onkoloji bölümümüzde; ışınım onkoloğu, medikal fizik uzmanı, radyoterapi teknikeri, hemşire, dozimetrist, psikolog, toplumsal hizmet uzmanı, diyetisyen, radyasyondan korunma uzmanı ve hasta danışmanlarımız hizmet vermektedir. Ayrıca Nükleer Tıp, Radyoloji, Patoloji benzer biçimde kliniklerle beraber değerlendirme hemen sonra tümörün yaygınlığının araştırılması ve evrelemesi gibi tedavi yönlendirilmesindeki en temel adımlar multidisipliner bir yaklaşımla çözülmektedir.

 

Radyasyon Onkolojisi bölümümüzde tedavi süreçlerinde aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır:

 

TrueBeam STX cihazlarla;

 

IMRT, VMAT, SRS, SBRT

Robotik Radyocerrahi Sistemi ile SRS, SBRT

 

Radyoterapi iyi mi etki eder?

Yüksek dozlu radyasyon hücrelerin büyümesini önler veya hücreleri öldürür. Kanserli hücreler bir çok düzgüsel hücreden daha hızlı bölündüğü ve yetiştiği için, radyoterapi birçok kanser türünün tedavisinde başarıya ulaşmış netice verir. Bu esnada düzgüsel hücreler de radyasyondan etkilenir sadece çoğu radyasyonun etkilerinden kurtulur. Sağlıklı hücreleri korumak için doktorlar hastaya verilen radyasyon dozunu sınırlar ve tedaviyi zamana yayar. Bunun yanı sıra radyasyonu kanserli bölgeye yönlendirirken, sıhhatli hücreleri mümkün olduğunca korumak için muhtelif yöntemler kullanılır.

 

Radyoterapinin amaçları ve faydaları nedir?

Radyoterapinin amacı sıhhatli hücrelere mümkün olduğunca azca zarar vererek kanserli hücreleri öldürmektir.

 

Radyoterapi cerrahi yöntemlere benzer olan lokal bir tedavi yöntemidir, vücudun belli bir bölümündeki kanserli hücreleri hedef alır. Bazen radyasyon onkolojisi hekimleri tedavi neticelerini iyileştirmek için radyoterapiyi, kemoterapi gibi vücudun tamamına ulaşan tedavi şekilleri (sistemik tedaviler) ile beraber kullanmayı tercih eder.

 

Radyoterapi neden yapılır?

Tüm kanser hastalarının yarısından fazlası kanser tedavisinin bir parçası olarak radyoterapi alır. Doktorlar hemen her tür kanserin tedavisi için ışınım tedavisi kullanır. Radyasyon tedavisi hem de iyi huylu tümörlerin tedavisi için de uygundur.

 

Doktorunuz radyasyon tedavisini kanser tedavinizin farklı zamanlarında aşağıdakiler şeklinde değişik amaçlarla önerebilir:

 

Kanserin tek (temel) tedavisi olarak

Ameliyat öncesi kanserli tümörü küçültmek için (neoadjuvan tedavi)

Ameliyat sonrası, geriye kalan kanser hücrelerinin büyümesini tatil etmek için (adjuvan tedavi)

Kanser hücrelerini yok etmek için kemoterapi şeklinde diğer tedaviler ile birleştirilerek

İleri kanser vakarında kanserin yol açtığı semptomları azaltmak için

Radyoterapinin riskleri nelerdir?

Kanser hücrelerine zarar veren yada hücreleri öldüren kısa ve yüksek dozlu radyasyon ışını sağlıklı hücrelere de zarar verebilir, hatta bu hücreleri öldürebilir. Radyoterapinin çoğu yan etkisi iyi tanınmaktadır. Bu yan etkiler, ışınım onkolojisi doktoru ve hemşirenizin desteği ile kolayca ortadan kaldırılabilir. Yan etkilerin riski genel anlamda kanser hücrelerini öldürmenin yararlarından daha hafiftir.

 

Radyasyon tedavisinin yan etkileri vücudun hangi bölümünün radyasyona maruz kaldığı ve ne kadar ışınım kullanıldığına bağlıdır. Hiç yan tesir görmeyebilir veya birkaç yan etkiyle karşılaşabilirsiniz. Çoğu yan tesir geçicidir, kontrol dibine alınabilir ve genellikle tedavi bittikten sonrasında zaman içinde geçer.

 

Tedavi edilen vücut bölgesi         Sık görülen yan etkisinde bırakır

Herhangi bir bölge          Tedavi bölgesinde tüy dökülmesi (bazen kalıcıdır), tedavi bölgesinde ciltte tahriş, yorgunluk

Baş ve boyun     Ağız kuruluğu, yoğun tükürük, yutmada zorluk, boğaz ağrısı, yiyeceklerden alınan tatta değişim, bulantı, ağızda yaralar, diş çürümesi

Göğüs   Yutmada güçlük, öksürük, soluk darlığı

Karın     Bulantı, kusma, ishal

Pelvis    İshal, mesanede rahatsızlık, sık idrara çıkma, eşeysel sorunlar

Kaynak: Ulusal Kanser Enstitüsü, 2007

 

Bazı yan etkiler sonradan ortaya çıkabilir. Örneğin, ender görülmekle beraber, başta radyasyon ile tedavi edilenden farklı bir kanser (ikinci bir primer kanser) seneler sonrasında gelişebilir. Tedavinizin ardından hem kısa vadede hem uzun solukta oluşabilecek yan etkileri doktorunuza sorunuz.

 

Radyoterapinin riskleri hakkındaki detaylı malumat almak için tıklayınız

 

Radyoterapi tatbik yöntemleri nedir?

Radyoterapinin uygulanması sırasında harici veya dahili olmak suretiyle iki metot kullanılır.

 

Harici radyoterapide kullanılan aygıt, yüksek-enerji ışınlarını, kanserli bölgeye ve bu bölgenin etrafını çevreleyen sıhhatli dokuya doğru uygulanır.

 

Dahili radyoterapide ise, ışınım deposu doğrudan tümörün veya hedef dokunun bulunmuş olduğu bölgeye yerleştirilir.

 

Bazı hastalara her iki tedavi birden peşi sıra uygulanır. Kansere karşı radyoterapi tedavisi gören bir çok hastaya harici radyoterapi uygulanır. Bu tedavi türü genel anlamda hastane ve tıp merkezlerinde günübirlik ve ayaktan uygulanır.

 

Radyoterapi tedavisi iyi mi planlanır?

BT-Simulasyon ışınım tedavisi planlamasında ilk aşamadır. BT taraması genel olarak 5 dakikadan daha az sürer ve tamamen ağrısızdır. Bu buluşma esnasında tedaviniz için ihtiyaç duyulan maske vb. Gibi (immobilizasyon) sabitleme gereçleri hastanın doğru pozisyonda ve durağan kalmasını sağlamak için üretilir.

 

Bir sonraki tedavi öncesinde, ışınım onkoloğu ve medikal fizik uzmanı BT taraması cevabında elde edilen detayları kullanarak radyasyon tedavisinin parametrelerini içeren bir tedavi planı oluştururlar. Radyoterapi teknikeri ise bu planı kullanarak seansları gerçekleştirir.

 

Radyoterapi tedavisinin yan etkileri nedir?

Harici radyoterapi vücudunuzun radyoaktif olmasına yol açmaz. Bu nedenle, tedaviniz boyunca diğer insanlarla aynı ortamda bulunmaktan sakınmanıza gerek yoktur. Radyoterapinin bir çok yan etkisi, tedavi edilen alanla alakalı ortaya çıkar. Birçok hastada nerede ise asla yan tesir görülmez. Doktor ve hemşireniz size muhtemel yan etkisinde bırakır ve ne yapmanız gerektiği hakkında malumat verecektir.

 

Radyoterapinin yan tesirleri hakkındaki ayrıntılı malumat almak için radyoterapi yan tesirleri sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

 

Radyoterapi tedavisi esnasında kendinize bakmak için neler yapabilirsiniz?

Radyoterapi bulan derhal derhal her hastanın, kendi sağlığını koruması ve tedaviye ek fayda sağlaması için kendilerine extra özen göstermesi icap eder.

 

Akılda tutulması gereken bir takım genel kurallar şöyledir:

 

Tedaviye başlamadan önce doktorunuzu kullandığınız her türlü ilaç ve var ise alerjileriniz ile alakalı bilgilendirin.

İyi beslenme çok önemlidir.

Vitamin destekleri ve bitkisel mamüller kullanmadan önce doktorunuza danışın.

Vücudunuzun tedavi edilen bölgesinde giysilerinizin sizi sıkmamasına özen gösterin.

Tedavi edilen bölgenin derisine nazik olun.

Radyoterapi tedavisine nasıl hazırlanılır?

Eksternal beam radyoterapi almadan ilkin, esenlik ekibiniz vücudunuzda tam olarak gereken bölgeye radyasyonun ulaştırılması amacı ile planlı bir süreç için sizi yönlendirecektir. Planlama genellikle aşağıdaki unsurları içerir:

 

Radyasyon simülasyonu:

 

Simülasyon boyunca ışınım tedavisi ekibiniz tedavi boyunca huzurlu edebileceğiniz pozisyonu bulmak için sizinle çalışır.

 

Tedavi boyunca sabit bir biçimde uzanmanız gerekmektedir, bundan dolayı rahat bir pozisyonun bulunması son derece önemlidir. Bunun için radyasyon tedavisi boyunca kullanılacak olan masada yatmanız gerekecektir. Sizi uygun pozisyona yerleştirmek ve durağan durmanızı sağlamak için minderler ve tutucular kullanılacaktır.

 

Radyasyon tedavisi ekibiniz radyasyonun verileceği vücut bölgenizi işaretleyecektir. Durumunuza bağlı olarak kalem ile geçici işaretleme yapılabilir yada küçük kalıcı dövmeler uygulanabilir.

 

Taramaların planlanması:

 

Radyasyon tedavisi ekibiniz sizin için bilgisayarlı tomografi (BT) çekilmesini sağlayacak ve bu sayede tedavi edilecek vücut bölgesi kararlaştıracaktır.

 

Planlama aşamasından sonra, radyasyon tedavisi ekibiniz, kanserin türüne ve aşamasına, genel sağlık durumunuza ve tedavinizin amacına uygun şekilde verilecek radyasyonun türünü ve dozunu belirleyecektir.

 

Radyasyon ışınlarının kesin dozu ve odağı kanser hücrelerine gidecek radyasyonu en üst ölçüde tutmak ve çevredeki sıhhatli dokulara minimum zararı vermek için dikkatlice planlanır.

 

Radyoterapi uygulaması sırasında neler yaşanır?

Eksternal beam radyoterapi yüksek enerjili ışınım ışınlarını vücuda yönlendiren bir cihaz olan doğrusal hızlandırıcı ile yapılır.

 

Siz masada uzanırken doğrusal hızlandırıcı vücudunuza değişik açılarla radyasyon iletmek için etrafınızda hareket eder. Doğrusal hızlandırıcı sizin belirli durumunuza gore ayarlanabilir ve bu sayede doktorun istediği uygun dozda radyasyonu iletir.

 

Genellikle, eksternal beam ışınım poliklinik koşullarında, belirli bir süre süresince haftada beş gün verilir. Çoğu durumda sağlıklı hücrelerinizin radyasyon terapisi seansları içinde iyileşmesi amacı ile tedavi birkaç haftaya yayılır.

 

Tüm radyoterapi tedavi seanslarının ortalama 7-15 dk sürmesi beklenir. Bazı durumlarda daha ileri derecedeki kanserlere bağlı oluşan ağrı ve diğer semptomları rahatlatmak amacı ile tek bir tedavi uygulanabilir.

 

Bir tedavi seansı boyunca, radyasyon simülasyonu seansınızda belirlenen pozisyonda uzanmanız gerekecektir. Sabit durmanız için kalıplar kullanılarak pozisyon ayarlanabilir.

 

Doğrusal hızlandırıcı farklı yönlerden hedefe ulaşmak amacı ile etrafınızda dönebilir. Makine vızıltılı bir ses çıkarır.

 

Yalnızca birkaç dakika süren tedavi boyunca durağan yatmalı ve normal biçimde soluk alıp vermelisiniz. Akciğer yada göğüs kanseri olan birtakım hastalardan makine tedaviyi iletirken nefeslerini tutmaları istenebilir.

 

Radyasyon tedavisi ekibiniz, birbirinizle konuşabilmeniz için video ve ses bağlantıları bulunan yan odada bulunur. Kendinizi rahatsız hissederseniz konuşmalısınız, sadece radyasyon tedavisi seansı boyunca acı hissetmemeniz gerekir.

 

Kanser tedavi türleri hakkındaki malumat almak için ” Kanser nasıl tedavi edilir ” yazımıza bakabilirsiniz.

 

Radyoterapi bittikten sonrasında ne yapılır?

Tümöre yönelik radyasyon tedavisi alıyorsanız, doktorunuz kanserin ışınım tedavisine verdiği yanıtı değerlendirmek amacı ile periyodik taramalar yapılmasını isteyebilir.

 

Bazı durumlarda kanser tedaviye derhal cevap verir. Diğer durumlarda kanserin yanıt vermesi için haftalar veya aylar geçmesi gerekebilir.

Cevap bırakın